SDOB staat voor Studeerbaar, Doceerbaar, Organiseerbaar en Betaalbaar. Dit zijn vier basisprincipes die helpen om goed onderwijs te maken en uit te voeren. Kort gezegd betekent het:
-
Studeerbaar: studenten kunnen het onderwijs goed volgen zonder overbelasting.
-
Doceerbaar: docenten kunnen het onderwijs goed geven zonder overbelasting.
-
Organiseerbaar: het onderwijs past binnen roosters, lokalen en planningen.
-
Betaalbaar: het onderwijs blijft financieel haalbaar.
Met SDOB zorg je ervoor dat onderwijs niet alleen inhoudelijk sterk is, maar ook praktisch uitvoerbaar en toekomstbestendig.
1. Studeerbaarheid: hoe zorg je ervoor dat studenten het volhouden?
Definitie: studeerbaarheid betekent dat studenten het onderwijs goed kunnen volgen zonder onnodige stress of overbelasting. Dit houdt in dat studielast evenwichtig verdeeld is, vakken goed op elkaar aansluiten en studenten duidelijke informatie krijgen over hun leerproces.
Acties om studeerbaarheid te verbeteren:
-
Studiebelasting analyseren: monitor de werkdruk per periode en pas de planning aan om piekmomenten te verminderen.
-
Duidelijke instructies en leerdoelen: zorg voor een overzichtelijke studiegids met heldere verwachtingen en richtlijnen.
-
Flexibele werkvormen aanbieden: bied variatie in toets- en werkvormen zodat studenten hun sterke punten kunnen benutten.
-
Vast rooster met minimale wijzigingen: zorg voor stabiliteit in het rooster en communiceer wijzigingen tijdig.
2. Doceerbaarheid: hoe zorg je ervoor dat docenten het volhouden?
Definitie: doceerbaarheid betekent dat docenten het onderwijs kunnen verzorgen zonder structurele overbelasting. Dit houdt in dat de werkdruk realistisch is, vakken goed zijn voorbereid en docenten ondersteund worden door technologie en organisatie.
Acties om doceerbaarheid te verbeteren:
-
Realistisch taaklastmodel: stel een eerlijke verdeling van les- en nakijkwerk op en monitor deze.
-
Gebruik van digitale hulpmiddelen: maak gebruik van automatische nakijksystemen en online leermiddelen om werkdruk te verlagen.
-
Duidelijke rolverdeling binnen teams: laat docenten zich specialiseren en voorkom dat één docent te veel verschillende vakken moet geven.
-
Ondersteuning bieden via student-assistenten: studenten kunnen helpen bij practica, administratie of begeleidingstaken.
3. Organiseerbaarheid: past het allemaal in het rooster?
Definitie: organiseerbaarheid betekent dat het onderwijs praktisch uitvoerbaar is binnen de instelling. Dit omvat de planning van roosters, beschikbaarheid van docenten en lokalen, en het efficiënt inzetten van middelen.
Acties om organiseerbaarheid te verbeteren:
-
Roosteroptimalisatie: werk met roostersoftware om conflicten en onnodige tussenuren te minimaliseren.
-
Capaciteitsplanning: zorg dat lokalen en middelen tijdig worden gereserveerd en optimaal worden benut.
-
Standaardisatie van keuzemodules: bied keuzevrijheid binnen vastgelegde tijdsblokken om roosterproblemen te voorkomen.
-
Regelmatige evaluatie met onderwijslogistiek: houd periodieke overlegmomenten om knelpunten vroegtijdig te signaleren en op te lossen.
4. Betaalbaarheid: kunnen we dit betalen?
Definitie: betaalbaarheid betekent dat onderwijsprogramma’s binnen de beschikbare financiën uitgevoerd kunnen worden zonder structurele tekorten of overschrijdingen. Dit houdt in dat middelen efficiënt worden ingezet en kosten beheersbaar blijven.
Acties om betaalbaarheid te verbeteren:
-
Kostenbewuste onderwijsontwikkeling: houd al bij het ontwerpen van nieuwe vakken rekening met de benodigde middelen en personele inzet.
-
Efficiënt gebruik van docenten en faciliteiten: voorkom onderbezetting en benut gedeelde resources waar mogelijk.
-
Samenwerking en leermateriaal delen: werk samen met andere opleidingen om materiaal en kennis te delen.
-
Monitoring en financiële verantwoording: analyseer kosten per vak en stel verbeterplannen op bij overschrijdingen.
SDOB en flexibilisering
Flexibilisering van onderwijs brengt extra uitdagingen met zich mee binnen SDOB. Meer keuzemogelijkheden voor studenten kunnen bijvoorbeeld de studeerbaarheid vergroten, maar dit mag niet ten koste gaan van organiseerbaarheid of doceerbaarheid. Volgens Flexibiliseren.nl zijn er enkele belangrijke aandachtspunten:
-
Balans tussen keuzevrijheid en structuur: flexibel onderwijs moet voldoende structuur bieden, zodat studenten niet verdwalen in hun keuzes en studievertraging oplopen.
-
Docentbelasting beheersen: flexibel onderwijs kan leiden tot een hogere belasting voor docenten, vooral als zij te veel maatwerk moeten bieden. Slimme digitale tools en efficiënte organisatie kunnen helpen.
-
Onderwijslogistiek inrichten op flexibiliteit: flexibel onderwijs vraagt om dynamische roosters, duidelijke afspraken over deadlines en het slim inzetten van onderwijsmiddelen.
-
Kosten versus maatwerk: flexibiliteit mag niet onnodig duur worden. Opleidingen moeten zoeken naar schaalbare oplossingen, zoals modulaire opbouw en gedeeld lesmateriaal.
Door deze aspecten bewust mee te nemen in de SDOB-afwegingen, kan flexibilisering een positieve bijdrage leveren zonder de uitvoerbaarheid in gevaar te brengen.
SDOB in actie: stappenplan
Om onderwijs te ontwikkelen binnen de SDOB-kaders, kun je het volgende stappenplan volgen:
-
Analysefase: breng in kaart wat het doel is van het onderwijs en welke randvoorwaarden er zijn.
-
Ontwerpfase: werk een concept uit en toets dit direct aan de SDOB-criteria.
-
Toetsfase: betrek docenten, studenten en onderwijslogistiek om het ontwerp te beoordelen op haalbaarheid.
-
Pilotfase: test het onderwijs in een kleinschalige setting en verzamel feedback.
-
Evaluatiefase: analyseer de resultaten en stel bij waar nodig.
-
Implementatie en monitoring: rol het onderwijs uit en blijf continu monitoren of het binnen de SDOB-kaders blijft.
Door dit stappenplan te volgen, zorg je ervoor dat onderwijs niet alleen inhoudelijk sterk is, maar ook praktisch haalbaar en toekomstbestendig. Zo maken we wendbaar, goed en duurzaam onderwijs!
Meer weten?
Rudi ter Riet
Oprichter Omix
Contact opnemen
Deel dit bericht
Terug naar overzicht
