Een verkennings­tocht naar het organiseren van flexibel onderwijs

Een verkenningstocht naar het organiseren van flexibel onderwijs

Het kan zijn dat je als onderwijsinstelling flexibel onderwijs wil organiseren. Een ROC in het zuiden van Nederland is deze flexibiliseringsreis gestart. Om te onderzoeken hoe de onderwijslogistieke afdelingen deze flexibiliteit kunnen ondersteunen, is onze collega Annique gevraagd mee te denken. De verkennende vraag ‘Wat is er nodig om als ondersteunende diensten flexibel onderwijs te organiseren?’ staat in haar opdracht centraal. Een puur verkennend vraagstuk volledig gericht op de onderwijslogistiek. En een opdracht die vervolg heeft gekregen.

Met meerdere teams op zoek naar een antwoord

Het vraagstuk waarmee Annique bij deze ROC begon, heeft betrekking op een groot deel van de onderwijsondersteunende diensten. Met verschillende teams ging ze op zoek naar een antwoord. In deze opdracht gaat het specifiek om de teams Planning & Roostering, Examenadministratie, Applicatiebeheer en Studentenadministratie. Het onderwijslogistiek model vormde het startpunt. In dit model wordt de samenhang tussen zowel onderwijs als ondersteunende diensten duidelijk. In meerdere praktische sessies is vervolgens onderzocht hoe de onderwijslogistieke processen ingericht zouden moeten worden om flexibel onderwijs te kunnen ondersteunen.  

Flexibel onderwijs organiseren? Dat kunnen wij!

Flexibilisering van het onderwijs is een ware transitie. Gedurende de eerste verkennende opdracht van Annique kwamen de onderwijsondersteunende diensten zelf tot de conclusie: ‘Meer flexibiliteit in het onderwijs? Dat kunnen we aan.’. Het bleek belangrijk om eerst concreet te maken wat flexibilisering is, of zou kunnen zijn. Dit beeld was te vertalen naar concretere scenario’s. Door deze scenario’s vanuit de verschillende onderwijslogistieke invalshoeken te onderzoeken, werd duidelijk wat ieder scenario voor de ondersteunende diensten betekent. Als vanzelf ontstonden bij de teamleden ideeën hoe dit mogelijk kan worden gemaakt. Naast het inzicht dat meer flexibiliteit ondersteund kan worden, werd ook duidelijk dat het vooral van belang is om te weten wat het onderwijs daadwerkelijk wil, welke kaders er worden afgegeven en in welke stappen flexibilisering wordt geïntroduceerd om dit daadwerkelijk passend te kunnen ondersteunen. 

Basiskaders en concretisering van flexibiliseringsscenario’s

De conclusie dat flexibel onderwijs georganiseerd kan worden, werd aangevuld met twee concrete aanbevelingen. De eerste was: ondersteun de stap naar flexibel onderwijs door middel van onderwijsinstelling brede basiskaders. Ook bij deze ROC zag Annique dat er nog vaak grote verschillen zijn tussen de afdelingen of opleidingen. Voorbeelden van kaders zijn de hoeveelheid periodes in een studiejaar, de lengte van de periodes en de duur van een lesuur. Zodra deze basiskaders staan, kan iedere opleiding of afdeling nadenken hoe en in welk tempo zij flexibilisering mogelijk willen maken. Een tweede aanbeveling was om uit te gaan van het meest haalbare flexibele scenario voor de ROC. De gedachte was dat andere, minder flexibele, vormen dan ook ondersteund kunnen worden. Vanuit de ondersteunende kant maakt het niet uit voor welke vorm van onderwijs gekozen wordt. Uiteraard zijn er wel beperkingen in bijvoorbeeld capaciteit van leerkrachten en ruimtes waardoor niet alles kan. Door van een zo breed mogelijke vorm van ondersteuning uit te gaan waarin rekening wordt gehouden met alle vormen van flexibilisering en de mogelijkheden van ROC, kan altijd afgeschaald worden. Vanuit deze grondhouding realiseer je flexibele ondersteuning waarin eigenlijk alle vormen mogelijk gemaakt kunnen worden.  

Vervolgopdracht: van verkenning naar programma

De ROC in deze casus is al langer in transitie. In dit artikel beschreven we beknopt hoe de verkenning binnen de verschillende ondersteunende diensten eruitzag. Ook dit studiejaar loopt het flexibiliseringsprogramma door. Alle verschillende onderdelen die door flexibilisering worden geraakt, zoals onderwijskunde, ondersteuning van de medewerkers, onderwijslogistiek en ICT, komen nu samen in dit programma. Vanuit hier wordt gezamenlijk de route naar meer flexibiliteit concreet gemaakt en ingezet. Annique mag ook hierin meedenken.  

Wil je meer ontdekken of met ons van gedachten wisselen hoe jouw onderwijsinstelling deze transitie aanpakt? Neem dan contact op met Petra Lankhorst.

Dit was een artikel uit de reeks ‘Flexibilisering in het onderwijs’. In deze reeks geven we kort en krachtig een inkijkje wat er op de onderwijslogistieke werkvloer gebeurt in de transitie naar flexibel onderwijs.