Hoe waarborg je rust in een dynamische leeromgeving?

Hoe waarborg je rust in een dynamische leeromgeving?

Het Groene Hart Leerpark, met een prachtig nieuw schoolgebouw in Alphen aan den Rijn, is een vmbo-school waar de praktijk voorop staat. Daarnaast heeft de school Internationale Schakelklassen voor minderjarigen uit het buitenland tussen de 12 en 18 jaar. Vooral daardoor, maar ook door een forse leerlingengroei en het toenemende docententekort kent de school vele logistieke uitdagingen. Saai is het er nooit. In gesprek met directeur Marieke Hulsbergen en Omix-collega’s Matthijs Nuhaan en Jessie Dekker over hoe je omgaat met deze dynamische leeromgeving.

Leren door doen is het motto van het Groene Hart Leerpark in Alphen aan de Rijn, een praktijkgerichte vmbo-school. Dit komt door het profiel dienstverlening & producten. De school beschikt onder meer over een volwaardige bakkerij, keuken met restaurant en een techniekplein waar de leerlingen in een levensechte omgeving kunnen leren en werken.

Daarnaast geeft de school onderwijs aan minderjarigen tussen de 12 en 18 jaar die net in Nederland zijn gekomen. Dit gebeurt in de zogeheten Internationale Schakelklas (ISK). De ISK is een traject van één tot twee jaar waarin de leerlingen de Nederlandse taal en cultuur leren, naast een aantal andere lessen. Daarna kunnen ze doorstromen naar vervolgonderwijs, wat varieert van voorgezet onderwijs tot mbo of zelfs hbo. Het leerlingenaantal is het laatste anderhalf jaar enorm gestegen onder meer door de komst van Oekraïners. De ISK heeft een apart rooster en kent veel uitdagingen in de logistieke planning. In totaal heeft de school 825 leerlingen, inclusief ISK, maar dit aantal groeit gedurende het jaar door de komst van nieuwe ISK-leerlingen.

Op welke manier beïnvloedt het ISK-traject het rooster?

Marieke: “Door de explosieve groei van het aantal ISK-leerlingen is het aantal klassen gegroeid van 4 naar 14. Natuurlijk zijn er veel docenten nodig. Wat de ISK ook anders maakt, is dat er door het hele jaar nieuwe leerlingen bijkomen. Dit schooljaar zijn we gestart met 12 klassen en ieder kwartaal komen er wel één of twee klassen bij. Daarnaast kent de ISK verschillende klassen. Er zijn startersgroepen voor langzame leerders (met ook analfabeten) en snelle leerders. We zien bijvoorbeeld dat Oekraïners meestal verder zijn in rekenen en wiskunde en dat ze goed Engels spreken. Maar we moeten ook we rekening houden met de leeftijd van de jongeren. Je zet niet een twaalfjarige met een zeventienjarige in één klas.

Roostermaker Jessie weet alles van de hectiek: “We moeten veel schuiven met docenten en lokalen, vooral voor de praktijkvakken is het uitdagend. En een aantal docenten geeft les aan ISK en vmbo dus als er iets verandert in het rooster van de ISK beïnvloedt dat ook het vmbo-rooster.”

Matthijs: “We hebben ook nog te maken met leerlingen van de ISK die tussentijd doorstromen naar een andere groep, waardoor gedurende het jaar extra wisselingen zijn.”

Dit alles heeft vast flinke gevolgen voor het hele logistiek proces van de school.

Marieke: “Niet alleen de ISK groeit, maar ook het vmbo. Daarom gebruiken we sinds dit jaar enkele lokalen bij een andere schoollocatie in een ander deel van de stad. Dit heeft pendelbewegingen voor leerlingen en docenten tot gevolg.”

Jessie: “We hebben te maken met pendeltijd en dat vraagt wat van het rooster. Heel af en toe is een tussenuur nodig, maar liever niet natuurlijk. De praktijklessen geven we zoveel mogelijk in dit schoolgebouw en een aantal andere lessen op de andere locatie. Het is puzzelen maar eigenlijk gaat het altijd wel goed.”

Marieke: “Aan de docenten vraagt de tweede locatie ook best wat. Zij moeten sjouwen met lesmaterialen en andere spullen. De school streeft naar een 80% tot 90% bezetting van de lokalen. Hoe lager het percentage, hoe meer flexibiliteit. Maar eigenlijk zitten we altijd wel boven de 90%.

“Als roostermaker moet je patronen kunnen zien en in scenario’s denken”

Hoeveel roostermakers werken aan het basis- en dagrooster?

Marieke lacht: “Daar zitten ze, Jessie en Matthijs! We hadden eerst een roostermaker in dienst die ook het rooster maakte voor een van onze andere scholen. Door onze enorme groei is het nodig om een roostermaker alleen voor onze school te hebben. Ruim een jaar geleden heb ik contact opgenomen met Omix. Jessie is er sinds een jaar en is begonnen met het dagrooster. Matthijs is er sinds januari en heeft Jessie opgeleid tot basisroostermaker. Hij draagt op dit moment het basisrooster over aan Jessie. Het gaat zo goed met Jessie dat ze per oktober bij de school in dienst komt! Ze pakt het snel op en ze overziet alles in korte tijd. Als roostermaker moet je patronen kunnen zien en in scenario’s denken.”

Voor Matthijs zijn de werkzaamheden voor het Groene Hart Leerpark zo goed als klaar, maar zodra de school bezig gaat met het basisrooster van volgend schooljaar komt hij weer tijdelijk terug om te helpen. Matthijs: “Jessie heeft de opleiding roostermaker bij Omix gevolgd en vervolgens op school veel geleerd. In korte tijd heeft ze de docenten leren kennen, zodat ze goed met bepaalde wensen rekening weet te houden in het rooster. Daarnaast heeft ze te maken met een nieuw leerlingvolgsysteem, keuzevakken en pendeltijd tussen de locaties. Uitdagingen genoeg!”

Kun je iets vertellen over het programma Ontdek je talent?

Marieke: “Onze school staat bekend om het praktijkgeoriënteerde onderwijs. Ontdek je talent is een voorbeeld hiervan. Dit is een eerste oriëntatie op vervolgopleiding en beroepskeuze in de klassen 1 en 2. Alle leerlingen gaan tien ‘ervaringsstations’ langs. Dat doen ze door het volgen van twee praktijklessen per week. Iedere drie weken is er dan weer een wissel van het ervaringsstation.”

Matthijs vult aan: “Dit plannen we al in het basisrooster tegelijk in zodat dit niet leidt tot roosterwijzigingen bij een wissel van stations. Het is onze taak om zoveel mogelijk de rust te waarborgen.”

“We leven in een tijd waarin we verplicht creatief moeten omgaan met het onderwijs”

De school is een dynamische leeromgeving. Wat vraagt dit van de docenten en leerlingen?

Marieke: “De leerlingen mogen zo min mogelijk last van hebben van wijzigingen in het rooster. Heel af en toe kan er een wijziging zijn omdat het niet anders kan. We streven naar een situatie met zo min mogelijk tussenuren. Als er wel een tussenuur in het basisrooster staat, dan plannen docenten die vaak in voor ander werk of gesprekken. Last-minute wijzigingen zijn voor niemand fijn.”

Hoe ga je om met het docententekort waarmee jullie ook vast ze maken hebben?

“Het is van belang om zover mogelijk vooruit te kijken. We hebben net twee docenten Nederlands aangenomen. Daarmee kijken we al in de toekomst omdat collega’s met pensioen gaan. En soms is het een noodgedwongen keuze om tijdelijk een lesuur te vervangen door een zelfwerkuur onder begeleiding van een onderwijsassistent. We leven in een tijd waarin we verplicht creatief moeten omgaan met het onderwijs. Kijk bijvoorbeeld kritisch naar vragen als: hebben we absoluut twee docenten op bepaalde lessen nodig? Gaan we wel door met de keuzevakken die weinig worden gekozen?”

Hoe is de samenwerking met Omix?

Marieke: “Ik kende Omix al van scholen waarvoor ik eerder heb gewerkt. Alles staat of valt met de mensen, met de communicatie en of er een klik is. Ik ben nu heel tevreden over Omix. We nemen Jessie niet voor niets over. Maar uiteindelijk wil je werken met een vaste roostermaker die de school en lokalen kent. Ik ben kritisch op interimmers. Maar bij overbrugging, zoals bij ons, is het soms wenselijk en moet je snel kunnen schakelen. Omix kan dat. Je koopt een stukje eigen risico af.”